Khk Lar Hala Geçerli Mi ?

Huri

Global Mod
Global Mod
KHK’lar Hala Geçerli mi?

Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) Türkiye'deki yönetim sisteminin önemli bir parçası olmuştur, özellikle 15 Temmuz 2016’daki darbe girişimi sonrasında. Ancak KHK’ların hukuki geçerliliği ve etkisi konusunda birçok soru ve belirsizlik bulunmaktadır. Bu yazıda, KHK’ların hala geçerli olup olmadığına dair sorulara yanıtlar arayacak, KHK’ların tarihsel sürecini ve yasal durumlarını inceleyeceğiz.

KHK Nedir?

Kanun Hükmünde Kararname, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi olarak da bilinen ve yürütme yetkisini devralan hükümetin, bazı alanlarda hızlı bir şekilde değişiklik yapabilmesine olanak sağlayan düzenlemelerdir. KHK’lar, Anayasa'nın 91. maddesi çerçevesinde, sadece olağanüstü hallerde kullanılabilir. Bu düzenlemeler, Bakanlar Kurulu’nun ve Cumhurbaşkanının önerisiyle çıkarılır ve yasaların yerine geçebilir.

KHK’ların Geçerliliği Ne Zaman Sona Erer?

KHK’ların geçerliliği, Anayasa tarafından belirli koşullara bağlıdır. Normal şartlar altında KHK’lar, Cumhurbaşkanının onayından sonra Meclis’ten geçirilerek, yasalaşması gerekmektedir. Ancak, 2017 yılında yapılan anayasa değişikliği ile Türkiye'deki yönetim sisteminde önemli değişiklikler oldu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin benimsenmesiyle, KHK’ların çıkarılması, Cumhurbaşkanının tek başına yetkisi altına girdi.

Bu değişiklikler sonrasında KHK’lar, artık yalnızca olağanüstü hal (OHAL) sürecinde ve Cumhurbaşkanının doğrudan yönetiminde çıkarılabilir hale geldi. 2018’deki Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile birlikte, KHK’ların çıkarılması olağan hale getirilmişken, OHAL süreci sona erdiğinde, KHK’ların yürürlükte kalması da ayrı bir tartışma konusu haline geldi.

OHAL ve KHK’ların Geçerliliği

2016 yılındaki darbe girişimi sonrası, Türkiye'de ilan edilen olağanüstü hal (OHAL), bir dizi Kanun Hükmünde Kararname'nin yürürlüğe girmesine sebep oldu. OHAL sürecinde çıkarılan KHK’lar, birçok kamu görevlisinin görevden alınması, malvarlıklarının dondurulması, çeşitli dernek ve vakıfların kapatılması gibi geniş çaplı değişikliklere yol açtı. Ancak OHAL sona erdikten sonra, KHK’ların hukuki geçerliliği üzerine tartışmalar arttı.

Özellikle, OHAL’in sonlanmasının ardından çıkarılan KHK’ların yasal dayanağı konusunda birçok hukukçu farklı görüşler ileri sürmüştür. KHK’ların, OHAL süresince geçerli olduğu, bu süre sona erdikten sonra ise çoğu düzenlemenin anayasaya aykırı olacağı ifade edilmektedir. Ancak, bu konuda Anayasa Mahkemesi’nden net bir içtihat bulunmamaktadır.

KHK'lar Hala Geçerli Mi?

KHK’ların hala geçerli olup olmadığı, yasal açıdan karmaşık bir konuya işaret etmektedir. 2018 yılında çıkarılan ve Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle birlikte yürürlüğe giren 703 sayılı KHK, OHAL sonrasındaki bazı düzenlemeleri geçerli kılmıştır. Bu da, bazı KHK’ların hala hukuki geçerliliğe sahip olduğu anlamına gelir. Ancak, KHK'larla yapılan düzenlemelerin bir kısmı zaman içinde yasalaşmış ya da Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edilmiştir.

Birçok KHK ile yapılan düzenlemeler, günümüzde hâlâ yürürlükte olsa da, bu düzenlemelerin tam anlamıyla yasal ve hukuki zemine oturduğu söylenemez. Örneğin, kamu görevinden ihraç edilenler ve meslekten men edilen kişiler, hala mağduriyet yaşamakta ve bu konuda çeşitli hukuk mücadelesi sürmektedir.

KHK’lar ve Anayasa Mahkemesi Kararları

Anayasa Mahkemesi, KHK’ların uygulanabilirliğini zaman zaman değerlendirirken, bazı düzenlemeleri iptal etmiştir. Ancak, KHK’larla yapılan hukuki düzenlemeler genellikle geçici nitelikte olup, çoğu zaman Anayasa Mahkemesi tarafından değerlendirilmiştir. KHK’ların anayasa ile çelişip çelişmediği de sıkça tartışılan bir konu olmuştur.

Örneğin, OHAL sırasında çıkarılan bazı KHK’lar, anayasa ile bağdaşmadığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Ancak, KHK’larla yapılan düzenlemelerin bir kısmı da Anayasa Mahkemesi tarafından onaylanmış ve yürürlükte kalmıştır. Bu, KHK’ların geçerliliğinin tamamen sona ermediği ancak hukuki denetimin devam ettiği anlamına gelir.

KHK’ların Hukuki Etkileri ve Yargı Süreci

KHK’lar, birçok bireyi doğrudan etkileyen kararlar almakta ve bu durum, kişisel haklar açısından ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. 15 Temmuz darbe girişimi sonrası kamu görevlilerinin görevden alınması ve çeşitli kamu kurumlarının tasfiyesi, KHK’lar sayesinde hızla gerçekleştirilmiştir. Ancak, bu tür düzenlemelerle ilgili olarak yargı süreci de devam etmektedir.

Birçok kişi, KHK’larla ilgili olarak yargı yolu aramış ve Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuştur. Bu süreç, KHK’ların geçerliliği ile ilgili hukuki belirsizlikleri çözmeye yönelik önemli bir adımdır. Anayasa Mahkemesi, bazı durumlarda KHK’ların hukuka aykırı olduğuna karar verirken, bazı durumlarda da KHK’larla yapılan düzenlemelerin geçerli olduğuna karar vermiştir.

Sonuç Olarak KHK’lar Hala Geçerli mi?

KHK’ların tamamen geçerli olup olmadığı, hukukçular arasında tartışmalı bir konu olmuştur. Genel olarak, 2018 yılında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle birlikte, OHAL sonrasında çıkarılan KHK’lar, hukuken geçerliliğini korumaktadır. Ancak, bu geçerlilik, yalnızca bazı düzenlemeler için söz konusudur. KHK’larla yapılan düzenlemelerin büyük bir kısmı, zamanla yasalaşmış ya da iptal edilmiştir. KHK’ların tümüyle geçerliliği konusunda kesin bir karar yoktur, ancak çoğu düzenlemenin zamanla yasal bir dayanağa kavuştuğu söylenebilir.

Sonuç olarak, KHK’lar hala hukuken geçerlidir, ancak bu geçerlilik yalnızca belirli düzenlemeler için geçerlidir ve zaman içinde yargı denetimi ve hukuki düzenlemelerle şekillenmektedir.